ExpressCache SSD (mSATA) Bellekleme Nedir, Kurulum Nasıl Yapılır?

Güncellendi (Eylül 2015) Acer için ExpressCache yazılımının Windows 10 uyumlu sürümünün indirme linkleri eklendi.
         Asus, Lenovo ve Samsung'un bazı modellerinde -Özellikle Ultrabooklarda- kullanılan ExpressCache teknolojisi aslında bir ara çözüm teknolojisi.

       Bildiğiniz gibi bilgisayarlar depolama için genelde 2 tür donanım kullanırlar: HDD ve SSD.

       HDD ucuza büyük depolama alanları sunarken beraberinde yavaş okuma yazma hızları daha da önemlisi son derece yavaş rastgele erişim sürelerini getirir. Bu yüzden HDD diskler diğer bilgisayar donaımları kendilerini hızla geliştirirken bunlara ayak uyduramadı ve şu anda bilgisayarlarımızın en zayıf halkası konumundalar. Yani rahatlıkla şunu söyleyebiliriz: Son 2-3 yılda aldığınız bir bilgisayarınız varsa ve ağır tepki vermesinden şikayet ediyorsanız sorun kesinlikle HDD'den kaynaklanıyordur.

         Diğer yandan SSD üniteleri hız konusunda HDD sürücülerden çok çok çok üstün olmalarına karşın çok önemli bir dezavantajları var: Pahalılar!

        Bu yüzden bilgisayar üreticileri en azından SSD ünitelerinin fiyatları makul seviyelere gelinceye kadar bir ara çözüm ürettiler: HDD ve ufak boyutta, maliyeti makul bir SSD ünitesini birlikte kullan!

       Bu tür bir konfigürasyonda Windows büyük boyutlu HDD sürücüye kurulur, küçük boyuttaki SSD ünitesi ise bellekleme için kullanılır. Bunun anlamı şudur:  Windows her iki diski tek disk gibi görür ve siz bilgisayarınızı kullandıkça sık kullandığınız uygulamaları ve sistem dosyalarını SSD ünitesine kaydeder. Bu da hem bilgisayar açılışında hem de normal Masaüstü kullanımda bariz bir avantaj sağlar. Altta bir örneğini görüyorsunuz;

        Eğer bu sistemi kullanan bir bilgisayarınız varsa (Örneğin Asus'un UX ve Vivobook serileri, Lenovo'nun Thhinkpad ve Thinkpad Edge seilerinin bazı modelleri) ve orjinal halini muhafaza ediyorsa (Yani bilgisayarınızı aldıktan sonra Temiz Kurulum yapmadysanız ve kurtarma bölüntünüz çalışıyorsa) yapmanız gereken ekstra birşey yok. Bilgisayarınızın Kurtarma Bölüntüsünü kullanarak format atın. Bu herşeyi olması gerektiği gibi yükleyecektir: "Notebook"lara Format Atmak

        Ancak Windows 7 yüklü aldınız ve Windows 8'e terfi etmek istiyorsanız veya Windows 7'yi Temiz Kurulum yaparak yüklemek istiyorsanız bu durumda bilgisayarınızda bulunan SSD ünitesini belleklemede kullanılacak şekilde ayarlamanız gerekir. Aksi durumda atıl kalacak ve hiçbir işe yaramayacaktır...

ExpressCache'in 

Doğru Çalışıp Çalışmadığını Belirlemek;

I- Yönetici haklarıyla bir Komut İstemcisi açın: Windows 8 - Windows 7

II- eccmd.exe -info komutunu girin ve Enter'a basın. Alacağınız cevap alttaki 3 seçenekten biri olacaktır:

• **ERROR** ECCmd Requested device is not available: Bunun anlamı sisteminizde  ExpressCache yazılımı kurulu ancak SSD üniteniz bellekleme yapacak şekilde yapılandırılmamış.

• "'eccmd.exe' is not recognized as an internal or external command, operable program or batch file.: Bunun anlamı  sisteminizde  ExpressCache yazılımı kurulu değil dolayısıyla bellekleme çalışmıyor.

• Cache Read Percent : x.xx%  (x.xx yazan yerde o andaki kullanım oranı yazar. İlk kurulumda 0 olması normal)
  "Cache Write Percent : x.xx%  (x.xx yazan yerde o andaki kullanım oranı yazar. İlk kurulumda 0 olması normal)
  
  Bu yanıt sisteminizin olması gerektiği gibi çalıştığını gösterir.

 ExpressCache SSD Bellekleme ile 

Windows 7 ve Windows 8 Temiz Kurulumu (Format)

             

Yukarıda anlattım ama tekrar bilgi vereyim: Bu tip bir kurulum için sisteminiz de Windows'u kuracağınız bir HDD sürücü ve bellekleme için kullanacağınız bir SSD sürücü olmalı. Varsayılan olarak bu şekilde satılan sistemlerde zaten bütün gereklilikler vardır ama bilgisayarınızı aldığınızda tek HDD ile aldıysanız ve sonradan 2. bir disk olarak SSD ünitesi taktıysanız bu yöntemi yine de kullanabilirsiniz ama anakartınızın destek vermesi ve RAID desteğinin olması gerekiyor. Bu durumda iseniz BIOS'a girerek SATA modunu AHCI'den RAID'e getirin.

1- Windows 7 veya Windows 8'i,  HDD sürücününüze normal olarak kurun. SSD sürücüsünü ise olduğu gibi bırakın, ellemeyin.

• Windows 8 Temiz Kurulum (Format)
• Windows 7 Temiz Kurulum (Format)

Asus ve Samsung için, Asus bölümünden, Lenovo için, Lenovo bölümünden, Acer için Acer bölümünden devam edin...

ASUS için;

Elimin altında bu özelliğe sahip bir Samsung bilgisayar olmadığı için deneme imkanım olmadı ama okuyucularımdan deneyenler Asus için olan yöntemin Samsung'ta da çalıştığını teyit ediyorlar. Link Dolayısıyla Samsung için bu yöntemi uygulayabilirsiniz.

2- Asus destek sitesine gidin ve modelinizin indirme sayfasını bulun.

3- İşletim sistemini seçtikten sonra Utilities başlığı altında en güncel ExpressCache yazılımını bulup indirin. (Windows 8 veya Windows 8.1 kullanıyorsanız yazılımın V1.0.100 ve üzeri bir versiyonu yüklemelisiniz) 

4- Alternatif olarak modelden bağımsız direkt en güncel ExpressCache yazılımını indirebilirsiniz. Link

5- Yazılımı kurun ve bilgisayarınızı yeniden başlatın.

             

Öncelikle Hazırda Beklet için bir alan oluşturmamız ve sisteme bu alanı kullanmasını söylememiz gerekiyor. Bu özellikle Windows 8'de varsayılan olarak melez kapatma uygulandığı için çok önemli. 

6- Yönetici haklarıyla bir Komut İstemcisi açın: Windows 8 - Windows 7

7- diskpart yazın ve Enter'a basın.

8- list disk yazın ve Enter'a basın. Bu sisteminizdeki diskleri listeleyecek. SSD ünitesinin disk numarasını belirleyin (1 ya da 0'dır) ve 9 adımda kırmızı yazılı yerde bu numarayı kullanın. (16 GB SSD, 14.91GB olarak ve 32 GB SSD,  29.82 GB olarak görünür)

9- select disk 1  (1 yerine 8. adımda bulduğunuz disk numarasını kullanacaksınız)

10- clean yazın ve Enter'a basın.

11- create partition primary size=4096 yazın ve Enter'a basın. (4096 yerine siz sisteminizdeki RAM miktarını yazacaksınız. (1 GB=1024 MB) Benim sistemimde 4 GB RAM olduğu için ben 4096 değerini giriyorum.)

12- set id=84 override yazın ve Enter'a basın.

13- exit yazın ve Enter'a basın.

14- cd.. yazın ve Enter'a basın. (Noktaları unutmayın 2 nokta olacak)

15- cd.. yazın ve Enter'a basın. (Noktaları unutmayın 2 nokta olacak)

16- Windows 7 ve ExpressCache'in  1.0.87 ve altı sürümünü kullanıyorsanız cd program files\diskeeper corporation\expresscache yazın ve Enter'a basın.

Windows 8 ve ExpressCache'in V1.0.100 ve üzeri sürümünü kullanıyorsanız cd program files\condusiv technologies\expresscache yazın ve Enter'a basın.

(Emin değilseniz Dosya/Windows Gezgini'nde C:\Program Files\ yolunu izleyin ve ExpressCache yazılımının kurulu olduğu klasörü kontrol edin)

17- eccmd -partition 1 yazın ve Enter'a basın. (Bu komut kalan alanı bellekleme için kullanılmak üzere biçimlendirecek ve tanımlayacak.)


18- Komut istemcisini kapatın.

             

Altta 7-18 adımlarının tamamını gösteren bir ekran alıntısı görüyorsunuz. Ancak ekran alıntısı hakkında 1-2 bilgi vereyim. Ben işlemi kendi bilgisayarımda uyguladdığım ve SSD sürücüsünde sistemim kurulu olduğu için bellekleme alanı olarak HDD'yi gösterdim bu kafanızı karıştırmasın. Normalde sizde tam tersi olacaktır. Yani diskin listelendiği kısımda disk 0 olarak HDD, disk 1 olarak SSD listelenir.

19- Bilgisayarı yeniden başlatın.

20- Şimdi herşeyin düzgün çalışıp çalışmadığını kontrol etmemiz gerekiyor. Bunun için Yönetici haklarıyla bir Komut İstemcisi açın: Windows 8 - Windows 7

21-  eccmd.exe -info komutunu girin ve Enter'a basın. Alacağınız cevap alttaki gibi olmalı;

Ya da

          a- cd.. yazın ve Enter'a basın. (Noktaları unutmayın 2 nokta olacak)

          b- cd.. yazın ve Enter'a basın. (Noktaları unutmayın 2 nokta olacak)

          c- cd program files\diskeeper corporation\expresscache yazın ve Enter'a basın.

          d- eccmd -info yazın ve Enter'a basın.

          e- Sonuç alttaki gibi olmalı;

           Hepsi bu! Altta Disk Yönetimi'ndeki (Windows 7'de Başlat Menüsü arama satırına, Windows 8'de Çalıştır'a DiskMgmt.msc yazın ve Enter'a basın) görüntüsünü görüyorsunuz; 18. adımın altında ekran alıntısı için yaptığım uyarı bu ekran alıntısı için de geçerli. 

           Ayrıca; ExpressCache maksimum 32 GB bellekleme alanı oluşturuyor. SSD üniteniz daha büyükse artan alanı (Yeşil ile işaretlenmiş alan) biçimlendirip depolama amaçlı kullanabilirsiniz

LENOVO için;

             

Eğer Windows'u yeniden kurmadınız sadece sorun bellekleme alanının düzgün çalışmaması ise önce ExpressCache yazılmını kaldırıp bilgisayarı yeniden başlatın ve 22. adımdan devam edin.

22- Disk Yönetimi'ni açın. (Windows 7'de Başlat Menüsü arama satırına, Windows 8'de Çalıştır'a DiskMgmt.msc yazın ve Enter'a basın)

23- SSD sürücünüzü belirleyin.  (16 GB SSD, 14.91GB olarak ve 32 GB SSD,  29.82 GB olarak görünür)

24- Birincil bölümü sağ tıklayarak silin. (Hazırda bekleme için kullanılan bölümü ellemeyin)

25- 32 bit için buradan, 64 bit için buradan ExpressCache yazılımını indirin..

26- ExpressCache yazılımını kurun. Bu belleklemeyi otomatik olarak etkinleştirecek.

27- Bilgisayarı Yeniden başlatın ve çalışıp çalışmadığını 21. adımda anlattığım gibi kontrol edin.

28- Eğer önceden SSD'yi biçimlendirdiyseniz Asus için anlattığım yöntemi deneyin. Ben Lenovo üzerinde denemedim ama aynı programı kullandıkları için muhtemelen çalışacaktır.

             

Samsung'da benzer bir yöntem kullanıyor ama elimin altında bu tür bir Samsung modeli olmadığı için deneyemedim. Bu yüzden eğer Samsung kullanan bir izleyicim makaleyi uygularsa olumlu veya olumsuz geri dönüş yapmasını rica ediyorum.

ACER için;

Güncelleme (Eylül 2015): Windows 10 yükleyip ExpressCache ile sorun yaşayan arkadaşlar buraya yüklediğim ExpressCache sürümünü yükleyerek sorunu çözebilirler.

• Bilgilendirme: Berkcan
• Kaynak: Acer Topluluğu @Assemblerize
• Orijinal indirme linki

             

Alttaki işlemler Acer bilgisayarında bu sorunu yaşayan ve Acer forumlarında bulunan bir çözümü deneyerek başarılı olan bir izleyicim tarafından verilen linkten tercüme edilerek anlatılmıştır. Elimin altında ExpressCache özelliği olan bir notebook olmadığı için denemem mümkün olmadı.  Ama çözüm sorunsuz ve çalışacak gibi görünüyor.. 

I. AŞAMA: 

ExpressCache kurulumu.

Maalesef Acer'ın sitesinde ExpressCache yazılımı yok. Bu yüzden başka üreticilerin sunduğu yazılımı kullanmak zorundasınız. Ayrıca Acer bilgisayarda düzgün çalışması için ExpressCache yazılımının bazı dosylarını değiştirmemiz gerekiyor. Bunun için önce buradan ya da buradan gerekli dosyaları indirin.  İndirdiğiniz dosyayı ayıkladığınızda 2 klasör çıkacak:  ExpressCache x64 1.0.94.0 ve Üstüne yazılacak dosyalar

1.1- Önce ExpressCache'i kurmamız gerekiyor. Bunu ExpressCache x64 1.0.94.0 klasöründeki setup.exe'ye çift tıklatarak başlatın.

1.2- Kurulum esnasında sisteminizde kullanılabilecek bir SSD bulunmadığına dair bir uyarı alacaksınız. Yok sayın ve devam edin. Bu sorunu 2. aşamada çözeceğiz.

 1.3-  Kurulum bittiğinde bilgisayarı şimdi yeniden başlatıp başlatmak istemediğiniz sorulacak. No tuşuna tıklatarak izin vermeyin.

1.4-  Şimdi indirdiğiniz diğer klasör olan Üstüne yazılacak dosyalar klasöründeki tüm öğeleri seçip kopyalayın...

1.5- ...ve C:\Program Files\Condusiv Technologies\ExpressCache klasörüne bunları yapıştırın.

1.6- Hedefte aynı dosyaların olduğuna dair bir uyarı alacaksınız. Hedefteki dosyaları değiştir diyerek üzerine yazın.

1.7- İzin verin.

II. AŞAMA: 

SSD'nin Yapılandırılması

       SSD yapılandırmasında izleyebileceğiniz 2 yol var:  Intel Rapid Start ile veya  Intel Rapid Start olmadan. Intel Rapid Start olmadan yapılandıracaksanız işlem son derece kolay. Ama Intel Rapid Start ile yapılandıracaksanız biraz uğraşmanız gerek. Hangi yapılandırmayı uygulayacaksanız o başlığa geçin...

 Intel Rapid Start olmadan

2.1.1- Yönetici haklarıyla bir Komut İstemcisi açın: Windows 8 - Windows 7

2.1.2- diskpart yazın ve Enter'a basın.

2.1.3- list disk yazın ve Enter'a basın. Bu sisteminizdeki diskleri listeleyecek. SSD ünitesinin disk numarasını belirleyin (1 ya da 0'dır) ve 2.1.4 adımında kırmızı yazılı yerde bu numarayı kullanın. (16 GB SSD, 14.91GB olarak ve 32 GB SSD,  29.82 GB olarak görünür)

2.1.4- select disk 1  (1 yerine 2.1.3 adımında bulduğunuz disk numarasını kullanacaksınız)

2.1.5- clean yazın ve Enter'a basın.

2.1.6- exit yazın ve Enter'a basın.

2.1.7- cd.. yazın ve Enter'a basın. (Noktaları unutmayın 2 nokta olacak)

2.1.8- cd.. yazın ve Enter'a basın. (Noktaları unutmayın 2 nokta olacak)

2.1.9- cd program files\diskeeper corporation\expresscache yazın ve Enter'a basın.

2.1.10- eccmd -partition  yazın ve Enter'a basın.


2.1.11- Komut istemcisini kapatın ve bilgisayarı yeniden başlatın.

Hepsi bu...

 Intel Rapid Start ile,

2.2.1- Yönetici haklarıyla bir Komut İstemcisi açın: Windows 8 - Windows 7

2.2.2- diskpart yazın ve Enter'a basın.

2.2.3- list disk yazın ve Enter'a basın. Bu sisteminizdeki diskleri listeleyecek. SSD ünitesinin disk numarasını belirleyin (1 ya da 0'dır) ve 2.2.13  adımında kırmızı yazılı yerde bu numarayı kullanın. (16 GB SSD, 14.91GB olarak ve 32 GB SSD,  29.82 GB olarak görünür)

2.2.4- select disk 1  (1 yerine 2.2.3 adımında bulduğunuz disk numarasını kullanacaksınız)

2.2.5- clean yazın ve Enter'a basın.

2.2.6- create partition primary size=4096 yazın ve Enter'a basın. (4096 yerine siz sisteminizdeki RAM miktarını yazacaksınız. (1 GB=1024 MB) Benim sistemimde 4 GB RAM olduğu için ben 4096 değerini giriyorum.)

2.2.7- set id=84 override yazın ve Enter'a basın.

2.2.8- exit yazın ve Enter'a basın.

2.2.8- Bilgisayarı yeniden başlatın.

2.2.9- Şimdi Intel'in Destek sitesinde Intel® Rapid Start Technology araması yapın ve en güncel sürümü indirip kurun. An itibari ile (Nisan 2013) en güncel sürüm 3.0.0.1008 sürümü.

2.2.10- Şimdi SSD'yi yapılandıracağız ama önce SSD diskimizde ilk 8 adımdan sonra (2.2.1.. ..2.2.8) ne kadar boş alan kaldığını -MB cinsinden- bilmemiz gerekiyor. Bunun için en kolay yol disk yönetimini açıp bellekleme için kullanacağımız SSD'ye sağ tıklatıp (1) ardından Özellikler'e tıklatmak (2) ve açılan pencerede Birimler sekmesini açmak. (3) Kalan alanı burada MB olarak görebilirsiniz; (Resim örnektir. Ben ekran alıntısını sistem kurulu 128 GB SSD sürücümden aldım. Bu sizi yanıltmasın) Bu değeri not alın. 2.2.13 adımında kullanacağız.

2.2.11- Yönetici haklarıyla bir Komut İstemcisi açın: Windows 8 - Windows 7

2.2.12- cd C:\Program Files\Condusiv Technologies\ExpressCache\ komutunu girin.

2.2.13- eccmd -partition 1 20480 komutunu girin.

 1  yerine 2.2.3 adımında bulduğunuz değeri yazacaksınız. 20480 yerine ise 2.2.10 adımında bulduğunuz değeri yazacaksınız

2.2.14- Bilgisayarı yeniden başlatın.

Hepsi bu. İsterseniz üstte Asus başlığında anlattığım yöntemle başarılı olup olmadığınızı görebilirsiniz.