Notebook Kullanmaya Başlangıç : Kullanım ve Bakım - Eski Versiyon (2014)
https://www.enpedi.com/2016/05/notebook-kullanmaya-baslangc-kullanm-ve_30.html
III. AŞAMA:
Kullanıma hazırlık ve Kullanım
Ürünü teslim alırken;
İlk olarak ürünü sağlam ve sorunsuz satın aldığınızdan emin olmalısınız;
Eğer mağazadan satın alıyorsanız üründe fiziksel bir hasar olup olmadığını mutlaka kontrol edin. Ardından ekranda piksel hatası olup olmadığını kontrol edin. Piksel hatası iki türlü olur;
- Parlak nokta: Siyah arka planda sürekli görünen beyaz veya renkli nokta.
- Siyah nokta: Açık renk arka planda beliren siyah nokta.
Panel üreticileri alttaki durumlarda panele değiştirme garantisi sunarlar. Tersi belirtilmediyse (Zero Bright Dot Warranty - Sıfır ölü piksel garantisi ) Notebook üreticisinin sunduğu garanti panel üreticisinin verdiği garantidir.
- 3 Parlak nokta veya 6 siyah nokta,
- 2 yanyana parlak veya siyah nokta
- 15 mm'lik çap içerisinde 3 herhangi nokta
Gördüğünüz gibi örneğin 2 parlak noktalı bir ekran yüzünden aldığınız ürünün ayıplı olduğunu iddia edemezsiniz. Bu yüzden teslim almadan mutlaka kontrol edin. Halen kullanmakta olduğunuz yada almayı düşündüğünüz Notebook'un ekranını test edebileceğiniz Dead Pixel Budy isimli küçük aracı buradan indirebilirsiniz. Araç kurulum istemiyor yani Usb bellekten çalıştırabilirsiniz ve sadece 288Kb.
Eğer ürününüz kargo ile geldi ise teslim tutanağını imzalamadan önce mutlaka ürünü kontrol edin. Evet piksel kontrolü yapmanız belki mümkün olmayabilir (Burada uzaktan satın alımlarda kanunun verdiği 7 günlük cayma hakkı sizi koruyacaktır) ama doğru ürünün, eksiksiz olarak ve hasarsız bir şekilde elinize ulaştığından emin olmak en doğal hakkınız. Bundan utanmayın. Unutmayın ki örneğin kargoda orası burası kırılmış bir ürünü kontrol etmeden teslim alırsanız hiçbir hak iddia edemezsiniz. Eğer herhangi bir olumsuzuk tespit ederseniz ürünü kesinlikle teslim alamayın ve hemen satın aldığınız yer ile irtibata geçin.
Bu aşamada mağazada da alsanız, ürününüz kargo ile de gelse dikkat etmeniz gereken 2. önemli nokta fatura ve garanti belgesinin doğru ve eksiksiz bir şekilde düzenlendiğinden emin olmak. Faturada, ödediğiniz bedelin tam olarak yazıldığından emin olun. Garanti belgesinin ise, Ticaret ve San. Bakanlığı onaylı, tarih atılmış ve kaşelenmiş olduğundan emin olun. Garanti süreniz bitse bile garanti belgenizi ve faturanızı mutlaka muhafaza edin.
İlk çalıştırma,
Notebook'la beraber gelen kullanama kılavuzuna uygun olarak Notebook'un pilini takın ve yine uygun bir şekilde adaptörü vasıtası ile şebeke elektriğine bağlayın. Bu bilgisayarlar ön yüklemeli olarak gelirler yani eğer aldığınız yerde kurulumu tamamlatmadıysanız ilk çalıştırmada kurulumu tamamlamanız gerekir. Bu aşamada yapmanız gereken dil, klavye(Türkçe Q seçmelisiniz) seçimi gibi basit seçimler yapmaktır. Talimatları takip etmeniz yeterli olacaktır. Yine de bir problem yaşarsanız Windows 7 Kurulumu Başucu Kitabı : Rehberler, Sorun Çözümleri, İpuçları adlı makalemde yer alan onlarca makaleden sizi durumunuza uygun olandan yardım alabilirsiniz.
Kurulumu tamamladıktan sonra hemen bütün Windows güncellemelerini yükleyin. Eğer Microsoft Office programları kullanıyorsanız bunların güncellemelerini de yüklemeyi ihmal etmeyin.
Çoğu kullanıcının bir Notebook sahibi olması ile bereber aklına gelen ilk sorulardan biri de, -bilgisayarın en ucuz ve değersiz parçalarından biri olmasına rağmen- "Batarya ömrünü korumak için bataryayı nasıl kullanmam gerek?" tir. Bununla ilgili en doğru ve ayrıntılı Türkçe makeleye buradan ulaşabilirsiniz;
Güvenlik
Bilgisayarınızı çalıştırdıktan sonra ilk yapmanız gereken şey, bilgisayarınızın güvenliğini sağlamaktır. İhtiyacınız olan güvenlik düzeyi bilgisayarı kimlerin kullanacağına ve kullananların ne yapacağına bağlı olarak değişkenlik gösterir. Örneğin bir üniversite öğrencisinin ihtiyacı olan güvenlik düzeyi ile bütün işlerini Notebook'u ile gören bir iş insanının veya bilgisayarı çocukları ile beraber kullanan bir ebeveynin ihtiyacı olan güvenlik düzeyi farklıdır.
Çoğu sıradan kullanıcı buna gereğinden fazla önem verir ve bunu takıntı haline getirirler. Forumlarda yapılan gereksiz "Aman haaa!" telkinleri de buna eklendiğinde iyice paranoyaklaşırlar. Tabii ki eğer internet üzerinden On-line bankacılık hizmetlerini kullanıyorsanız veya bilgisayarınızda şirketiniz için hayati değerde olabilecek veriler barındırıyorsanız bu önemlidir ama sıradan bir ev kullanıcısı için lisanslı ve sürekli güncellenen bir işletim sistemi, ücretsiz bir AntiVirüs ve yine ücretsiz bir Anti-Malware yazılımı fazlasıyla yeterli gelecektir. Abartmayın!
Bu yüzden eğer önemli veriler ile çalışıyorsanız veya internetten alışveriş yapıyorsanız ücretli bir AntiVirüs yazılımı edinmelisiniz. Bunun size maliyeti 50-150 tl arasında olacaktır. Bunları bütün teknoloji marketlerde bulabilir yada direk kendi üreticisinin sitesinden On-line olarak satın alabilirsiniz. Burada dikkat etmeniz gereken husus bu ürünlerin birbirine bariz bir üstünlükleri olmadığıdır. Her hangi bir yerede okuduğunuz "...antivürüs çok iyi abi , öbürleri dandik!" gibi yorumlar genelde bir AntiVirüs'ün nasıl çalıştığını dahi bilmeyen insanlardan gelir. Ben size güvenerek kullanacağınız AntiVirüs'lerin kabaca bir listesini vereyim. Hangisi ucuzsa onu edinin:
BitDefender, Kaspersky , Avira, Trend Micro, Webroot, Norton, ESET Nod32, AVG, F-Secure, G DATA, vb.
Eğer normal bir ev kullanıcısı iseniz ve güvenlik yazılımlarına bütçe ayırmak istemediğiniz için 2. seçeneğe yöneldiyseniz ücretsiz AntiVirüs olarak ben size Microsoft Security Essentials ve Avira AntiVir'i önerebilirim. Avira AntiVir'in resmi sayfasına buradan ulaşabilirsiniz. Direk indirme linki ise burada... Microsoft Security Essentials'ın remi sayfası ise burada. Tabii eğer favori bir AntiVirüs'ünüz varsa onu kurmayı tercih edebilirsiniz. Ama unutmayın sisteminizde her zaman tek anti virüs olmalı.
Anti-Malware/Spyware yazılımı olarak ise; Malwarebytes' Anti-Malware, Lavasoft Ad-Aware Free, Spy-Bot Search and Destroy, Spyware Terminatör, Comodo Anti Malware gibi yazılımlardan dilediğiniz birini kullanabilirsiniz. (Bir Security Suit kullanıyor olsanız dahi -anlık koruma özelliği kapalı olmak şartıyla- bu yazılımlardan birini sisteminizde bulundurun ve en azından ayda bir tam tarama yapın.)
Güvenlik duvarı;
Güvenlik duvarı (Firewall) olarak Windows'un kendi güvenlik duvarını kullanmaya devam edebilirsiniz ama Windows Güvenlik Duvarı'nın çok yeterli ve ayrıntılı bir yazılım olduğu söylenemez. İsterseniz bunun için de 3.parti programlar kullanabilirsiniz. Bu konuda en başarılı ücretsiz yazılım Comodo dur. (Bu firma bir Türk firmasıdır)
Ebeveyn denetimi;
Eğer bilgisayarınızı çocuklarınızda kullanıyorsa Windows Ebeveyn Denetimi ile çocuklarınızın internet erişimini denetleyebilir ve düzenleyebilirsiniz. Fakat bu tek başına yeterli olmayacaktır. Çocuğunuzu İnternet kullanımı ve İnternet ortamında nasıl davranması gerektiği konusunda eğitmelisiniz. Bu çocuğunuzu ve ailenizi olası tehlikelerden korumak adına gereklidir. Windows 7 Ebeveyn Denetimleri'ni nasıl kullanacağınız hakkında bilgi almak ve her yaştan çocuğun İnternet eğitimi hakkında uzmanların önerilerini okumak için bununla ilgili yazımı okuyabilirsiniz;
Windows 7 : Ebeveyn Denetimleri ve Çocukların İnternet Eğitimi
Eğer bilgisayarınızı çocuklarınızda kullanıyorsa Windows Ebeveyn Denetimi ile çocuklarınızın internet erişimini denetleyebilir ve düzenleyebilirsiniz. Fakat bu tek başına yeterli olmayacaktır. Çocuğunuzu İnternet kullanımı ve İnternet ortamında nasıl davranması gerektiği konusunda eğitmelisiniz. Bu çocuğunuzu ve ailenizi olası tehlikelerden korumak adına gereklidir. Windows 7 Ebeveyn Denetimleri'ni nasıl kullanacağınız hakkında bilgi almak ve her yaştan çocuğun İnternet eğitimi hakkında uzmanların önerilerini okumak için bununla ilgili yazımı okuyabilirsiniz;
Windows 7 : Ebeveyn Denetimleri ve Çocukların İnternet Eğitimi
Ebeveyn denetimi konusunda Windows 7 Ebeveyn denetimleri'ne göre daha detaylı 3. parti programlarda var dilerseniz bunlardan birini de kullanabilirsiniz. Bunlar için örnekler: WebWatcher, Net Nanny, Spytech SpyAgent, Spector Pro 2010, eBlaster 2010, PC Pandora Pro.
Kullanım:
Aynı anda 2 AntiVirüs ve/veya Güvenlik Duvarı kullanmaya kalkmayın. Bu size daha iyi koruma getirmez. Aksine hem güvenliğinizi tehlikeye atar hem sistem kararlılığını etkiler. (On-demand (Çalıştırılması isteğe bağlı) olarak kurulabilir ama bu, bu makalede ayrıntılandırılmayacak) Ama Anti-Malware/Spyware programlarından -gereksiz olsa da- On-Access (Kendiliğinden çalışan-Anlık koruma sağlayan anlamında) çalışmıyorlarsa birden fazla kurabilirsiniz.
Ücretli bir Securty suit kullanıyorsanız genelde sizin bir şey yapmanıza gerek yoktur. Sadece ayda bir defa bir Anti-Malware/spyware yazılımı ile -güncelledikten sonra- taramanız yeterli olacaktır.
Eğer yukarıda bahsettiğim gibi bir ücretsiz kombinasyon kullanıyorsanız her 10 günde bir yazılımları güncelledikten sonra tam tarama yapın.
Şunu unutmayın güvenliğiniz için en büyük tehlike sizsiniz! ³
Size saldırmak isteyen bir saldırganın yapabileceği tek şey size zararlı yazılımı/kodları yollamaktır. Bundan başka yapabileceği hiçbir şey yoktur! Başarılı olması ise sizin bu zararlı yazılımı/kodları kabul etmenizdir. Herhangi bir saldırganının örneğin kablosuz ağ /banka/mail adresinizin şifresini herhangi bir programla kırmasının imkanı yoktur. Bunlar forum veletlerinin (Script kiddies) uydurduğu/inandığı internet efsaneleridir. Örn. sizin mail adresinizle tanıdıklarınıza olmadık mailler atıldıysa bilin ki şifreniz çalınmamıştır; tıklamamanız gereken bir bağlantıya tıklayarak veya şifrenizi 123456789 yaparak bu şifreyi siz vermişsinizdir, bu kadar basit!
▻ İnternet üzerinde kimseye güvenmeyin.
▻ Kimse kimseye bedava bir şey vermez, Google'da "bedava" veya "free" diye arama yapmayın ve bu tip önerilerin linklerine asla tıklamayın.
▻ 3. parti programları mutlaka resmi sitesinden indirin.
▻ Çok bilinen ve güvenilir olanları dışında güvenlik yazılımı kullanamayın.Unutmayın size en çok zarar verecek ve kurtulması en zor zararlı yazılımlar "sahte" AntiVirüs ve Anti-Malware/Spyware yazılımlarıdır.
Güvenlik konusunda yeterli bilginiz olduğuna emin değilseniz, çok daha ayrıntılı bir yazı dizisine buradan ulaşabilirsiniz;
Bilgisayar Güvenliği
Eğer doğru ayarladıysanız, zaten işletim sistemi kendini otomatikman günceller. (Varsayılan ayar) Size düşen sürücüleri ve kullandığınız uygulamaları güncel tutumaktır.
Güncelleme: Notebokların çoğu bileşeni o modele özgü bileşenler. Dolayısıyla bunların sürücüleri bir sorun olmadığı sürece güncellenmiyor. Bazı kulanıcılar ise sürücü güncellemeyi takıntı haline getirip, olur olmaz ne idiğü belirsiz siteler ya da programlar (Bu sitelerin veya programların çoğu spam veya zararlı yazılım içeriyor) vasıtasıyla sürücü güncelliyorlar. Bu ise sistemi kararsızlaştırıyor. Benim size tavsiyem -Ekran kart(lar)ınızın sürücüsü dışında- üreticinizin verdiği sürücüleri kullanın. Rahat duramıyorsanız çipsetinizin (Burada madde 4) ve kablosuz ağ kartınızın (WLAN) sürücüsünü de araştırıp güncelleyebilirsiniz.
Kullandığınız programları güncel tutmak ise daha kolay bir işlemdir. Çoğu program zaten yeni bir sürümü olduğunda kullanıcıyı uyarır. Sorun şudur ki bunlardan bazıları her sistem açılışında güncelleme kontrolü yaparlar ki bu pek istenmeyen bir durumdur. Bu yüzden bu tip güncellemeleri kapatabilir ve güncelleme kontrolü için Secunia PSI gibi oldukça fazla özelliğe sahip ileri seviye bir program kullanabileceğiniz gibi UpdateChecker gibi son derece basit ama işe yarayan bir programı kullanabilirsiniz. (Ben şahsen bunu kullanıyorum)
Yedekleme
Kurulumu tamamladıktan sonra yapmanız gereken bir diğer önemli şey kurtarma bölüntünüzü yedeklemektir. Blgisayarınıza kurduğunuz işletim sistemi, herhangi bir sebeple işletim sisteminizi tekrar kurmanız gerektiğinde bunu kolayca yapabilesiniz diye Notebook'unuzun hardiskinde gizli bir bölümde yedeklenmiştir.Yani normalde hiç DVD kullanmadan 10 Dk.da kolayca bilgisayarı ilk aldığınız güne geri getirebilirsiniz. Çoğu marka artık bilgisayarla beraber işletim sisteminin DVD'sini vermediği için hard diskinizin herhangi bir şekilde hasar görmesi durumuna karşı bunu yedeklemeniz sizi ileride karşılaşabileceğiniz sorunlarda kurtaracaktır.
"Notebook'lara format atmak" isimli yazımda bunu oldukça detaylı bir şekilde anlattım. Hem bu yedeği almak için hem Notebook'unuza kendi başınıza işletim sistemini tekrar kurabilmek (format) için bu yazıdan yararlanabilirsiniz.
Fazlalıklardan kurtulmak
Kurulumdan sonra yapılması gereken bir diğer önemli işlem, Bloatware (Notebook üreticisinin önyüklediği kendi programları.) olarak bilinen onlarca gereksiz program ve aracı kaldırmaktır. Tabii bu işlem sırasında 3. parti yazılımların deneme sürümlerini de kaldırmayı ihmal etmeyin. Bunun için ücretsiz bir yazılım olan ve 30 gün boyunca profesyonel sürüm olarak kullanabileceğiniz Revo Uninstaller'i kullanabilirsiniz. Hangi yazılımları kaldırıp kaldırmayacağınıza ise Google'da yapacağınız ufak bir araştırma ile veya bilgisayar forumlarında sizden daha deneyimli kullanıcılara sorarak kolayca doğru bir şekilde karar verebilirsiniz. Eğer aldığınız Notebook'un markası Asus ise şanslısınız. Bu konuda da bir makale yazmıştım bundan yararlanabilirsiniz. Eğer başka bir marka kullanıyorsanız sırasıyla üreticisinin sitesinden, sizden daha deneyimli bir kullanıcıdan veya Google aramasından bu programların ne işe yaradığı ile ilgili bilgi edinebilirsiniz.
ASUS Yazılımları - Araçları Rehberi
Revo Unistaller'in kullanılışına gelince; programı başlattığınızda sisteminizde kurulu bütün programların listelendiği bir pencere karşılıyor sizi. Kaldırmak istediğiniz programa sağ tıklayıp Uninstall demeniz, seçtiğiniz programın kaldırılmasından sonra Scan diyerek kalan artık dosyaları taratmanız ve bulunanların tamamını silmeniz yeterli olacaktır.Altta bu aşamaları resimli olarak görüyorsunuz;
Optimizasyon
Windows 7 selefi olan Windows Vista'ya göre sistem kaynaklarını biraz daha idareli kullanır. Ama olayı şöyle düşünün: Windows 7 Dünya'da var olan binlerce konfigürasyona ve milyonlarca kullanıcı profilinin tamamına uyumlu olması için tasarlanmıştır. Dolayısı ile sizin sistem konfigürasyonunuz daha fazla özelliği çalıştırmaya yetebilir veya tam tersi konfigürasyonunuz yeterli olmadığı için bazı öğelerden vazgeçmeyi düşünebilirsiniz. Aynı şekilde örn. hiçbir zaman Fax kullanmayacak veya uzaktan yardım almayacaksınızdır. Bu yüzden herkes için yapılan bir işletim sistemi ne kadar mükemmel olursa olun 1-2 rötuşa itiyaç duyar. Bunun için ileride görebileceğiniz gibi 3. parti yazılımlar kullanabilir veya ne yaptığınızı, niye yaptığınızı bilmek ve kendinize özel optimizasyonlar uygulayabilmek için Daha hızlı,daha atak ve daha uyumlu bir Windows 7 ve/veya Daha hızlı,daha atak ve daha uyumlu bir Vista isimli makalelerimden yaralanabilirsiniz.
Notebook temizliği ve donanım bakımı
Notebook temizliği ve donanım bakımı oldukça basittir. Ama yine de dikkat etmeniz gereken bir iki küçük nokta var:
- Notebook kasası ve ekranını temizlemek için sadece Distile su veya bu iş için özel olarak üretilmiş solüsyonlar ve MikroFiber bezler ile yapın. Bütün teknoloji marketlerde 15-50 tl arası fiyatlara bulabileceğiniz bu temizlik setlerinin fırça ihtiva edenlerinden edinmeniz özellikle klavye temizliğinde size kolaylık sağlayacaktır.
- Notebook temizliğinde kağıt havlu, kağıt mendil, tuvalet kağıdı yada tişörtünüz gibi malzemeler kullanmayın. Bunlar MikroFiber bezlere oranla çok sert malzemelerdir ve kolayca ekranı çizebilirler.
- Notebook temizliğinde Amonyak, Etil Alkol, Toluen, Metil Klorür ve Ether kimyasallarını içeren temizlik ürünleri kullanmayın. Bunlar LCD ekranı oluşturan kimyasallar ile reaksiyona girebilen kimyasallardır.
- Kullandığınız temizlik sıvısını asla direk Notebook ekranına püskürtmeyin. MikroFiber beze pükürterek uygulayın.
- LCD ekranı silerken dikey hareketlerle silin.Yatay hareketlerden kaçının ve çok fazla bastırmayın.
- Notebook'u taşırken ve çantaya sokup çıkarırken her zaman menteşelerin olduğu tarafından (Arka taraf) kavrayın ve bunu alışkanlık haline getirin. Bu -olası- LCD ekrana uygulanacak fazla basıncı ve özellikle kilit mekanizması olan modellerde kilit mekanizmasının zarar görmesini engelleyecektir.
- Havalandırma ızgaralarının toz ile tıkanmasına izin vermeyin. Bunu engellemek için arada sırada elektrik süpürgesini ucuna uygun bir aparat takarak kullanabilirsiniz.
- Adaptör kablosunun havalandırma ızgaralarından üflenen sıcak havaya maruz kalmasına izin vermeyin.
- Adaptör kablosunu katlamayın ve kırılmasına izin vermeyin. Unutmayın herhangi bir kabloya zarar vermemenin en iyi yolu kendi halinde bırakmaktır.
- Performansa ihtiyaç duymadıkça "Güç tasarrufu" veya "Dengeli" güç seçeneklerinden birini kullanın. Bu Notebook'un genel ısısını aşağı çekecek ve ömrünü uzatacaktır.
Hard Disk Bakımı
Bilgisayarınızı kullanmaya başladıktan sonra yapmanız gereken bakımlar içereisinde en önemlisi Hard Disk bakımıdır. Peki bu neden önemlidir?
Günümüz bilgisayarlarının zayıf halkası Hard Disklerdir. Bunun sebebi İşlemci (CPU), Grafik işlemci (GPU), Ram gibi bilgisayarın performansını belirleyen temel unsurlar sürekli güçlenir ve kendini geliştirirken, -mekanik çalışma prensibine sahip olduklarından dolayı- Hard Diskler bu gelişmede oldukça geride kaldılar. Örneğin günümüzde kullanılan güçlü bir işlemci saniyede 10 birim veri işleme gücüne sahipken Hard Disk, işlemciye -düşük okuma ve yazma hızından dolayı- ancak bunun 3-4 birimini sağlayabilmektedir. Bundan daha iyi performans sağlayan SSD diskler ise çok pahalı olduklarından dolayı en azından bir süre daha sıradan Notebooklar için standart olamayacak maalesef.
Bilgisayarlar aslında RAM üzerinden çalışırlar. RAM'de tıpkı Hard Disk gibi veri depolar ama Hard Diskten farkı enerjisi kesildiğinde depoladığı bütün veriler silinir. RAM elektronik bir devredir ve Hard Disk gibi hareketli parçalar içermez. Bu yüzden Hard Disk ile kıyaslanamayacak kadar hızlı çalışır. Herhangi bir uygulamayı çalıştırdığınızda bu uygulama Hard Diskten RAM'e yüklenir ve işlemci verileri RAM'den alarak işler. Yani Hard Disk sadece işlemcinin işleyeceği veri RAM'e yüklenmediyse çalışır.
Hard Disk sadece işlenecek veri RAM'e yüklenmediyse bilgisayarı yavaşlatır. Yani RAM'e ne kadar çok veri yüklenirse o kadar iyidir. İşte bu gerçeği anlayan ve pratiğe döken ilk Windows işletim sistemi Windows Vista oldu ama gelişmelere açık olmayan bazı zihniyetler tarafından bu anlaşılamadı. Bunlar hala az RAM kullanan işletim sisteminin iyi olduğunu sanırlar. Windows Vista ve Windows 7'de sistem şöyle çalışır:
İşletim sistemi ilk kullanılmaya başlandığı andan itibaren kullanıcının alışkanlıklarını gözlemeye başlar.(Super Fetch teknolojisi) Örnek kulanıcımızın bilgisayarı açtığında en çok kullandığı uygulamalar Internet Explorer, Messenger, Media Player, Office programları ve normalde çoğu kullanıcının kullanmadığı bir X uygulaması olsun. İşte Super Fetch teknolojisi bütün bunların kaydını tutar ve ilk yükleme esnasında bu programları sizin çalıştıracağınızı ön görerek bunları siz daha çalışırmadan RAM'e yükler. Sonuçta başka bir kullanıcıda Hard Diskten yükleneceği için 30 sn.de açılacak X programı sizde 1-2 sn.de açılır. Örneğin bu kullanıcıda tıklar tıklamaz açılan İnternet Explorer bende -hiç kullanmadığım için- 5-10 sn.de açılır. Yani Windows Vista veya 7 kullanan her kullanıcının donanımları aynı bile olsa farklı uygulamalara farklı hızda yanıt veren bilgisayarları olur.
1- İlk kayıt sırasında,
Kafanızda canlanması için çok basit ve iptidai bir şekilde anlatacağım. Aslında olay biraz daha karışıktır. (Alttaki resimden takip edin lütfen.) Örneğin %60'ı dolu (Resimde siyah ile temsil edilen bölge) ve hiç parçalanmamış bir Harddiskiniz olsun. (1) Bu Harddiskten örneğin 100 Mb'lık bir veri sildiniz. (2) Daha sonra 500 Mb'lık bir program yüklemeniz gerekti. (3) Gördüğünüz gibi disk veriyi yazarken sırayı takip ettiği için 500 Mb'lık programınız diskte 7 farklı yere yazıldı. (4) Tabii bu gerçekte binlerce farklı yer olabilir. Yani artık siz bu programı çalıştırdığınızda Hard Disk gereken veriyi okuyabilmek için sadece bir yere değil yüzlerce yere bakmak zorunda kalacak. (Resimlere tıklayarak orjinal boyutunda görebilirsiniz)
2- Kayıttan sonra yapılan değişikliklerle,
Örneğin bir uygulama yüklersiniz. Örneğimizde Office programı olsun. Bunu ilk kurduğunuzda eğer diskimizi de birleştirdiysek büyük oranda tek diskte tek parça halinde bulunur. (1) Fakat zaman ilerledikçe ve biz Office programları ile çalıştıkça yeni kaydedilecek veriler olur bunlar farklı yere kaydedilir. Bu arada başka programlarda da bu tip disk kullanımı olur ve biz her Office programı ile çalıştığımızda kaydedilen veriler diskte hep farklı yerlere yazılırlar. Sonunda Office programı ile alakalı olan veriler diskte yüzlerce-binlerce yere yazılmış olur. (2) En çok karşılaşılan disk parçalanma şekli budur.
İşte bunun önüne geçmenin yolu "Disk birleştirme"dir. Disk birleştirme işlemi parçalanmış olan dosyaları tekrar bir araya getirir ve ihtiyacınız olduğunda daha hızlı erişmenizi sağlar. Bunun için 3. parti programlar kullanabileceğiniz gibi Windows'un kendi araçlarını da kullanabilirsiniz. Windows'un kendi araçlarının kullanımı ile ilgili alttaki makalelerime göz atabilirsiniz.Özellikle 2. linkin 2. kısmına göz atmanızı öneririm.
Disk Birleştirme Aracı : Nedir - Nasıl Kullanılır ?
Windows 7: Disk Birleştirme
Eğer 3. parti yazılım kullanacaksanız ücretli olarak Diskeeper, ücretsiz olarak Auslogics Disk Defrag'ı öneririm. Bilgisayarı kullanma sıklığınıza bağlı olarak bu işlemi (Disk birleştirme) 7-15 günde bir yapmanız gerekir.
Ayrıca genel disk performansını arttırmak, dolayısıyla Notebook'unuzun performansını arttırmak için mümkünse Hard Disk terfisi yapın. Bu son derece basit bir işlemdir. Bknz:
"Notebook"larda Harddisk Terfisi : Yapılmalı mı, Nasıl Yapılmalı ?
- Disk birleştirmenin dışında temizlik ve bakım için alttaki ana başlığa gözatmanızı şidddetle öneririm;
Windows 7 : Sabit Disk Temizliği ve Bakımı
İşletim sisteminin bakımı
Bazı kullanıcılarda sistemi temiz tutmak zamanla bir takıntı haline gelir. Onlarca temizlik programı kullanırlar ve neredeyse her gün sistemi tarayıp buldukları ne varsa silerler. (Tabii bu kadar kurcalayınca sonunda gerekli bir dosyayıda silerler ve sistem çöküverir!)
Bu kökeni Windows Vista öncesi Windows işletim sistemlerini olan bir alışkanlıktır. Eskiden diskler ve sistemler yavaş, disk kapasiteleri çok az, RAM'ler günümüz makinalarına göre acınacak seviyelerde olduğu için bu temizlik önemli idi. Kazanılcak 100 Mb disk alanı önemli, kayıt defterini temiz tutarak 5-10 Mb küçültmek kar sayılırdı. Ama günümüz Notebook'larında 4 GB RAM'in, 500 GB Hard Diskin standart olduğunu düşünürsek bunların önemi kalmamıştır. Bugün Windows 7'de kayıt defteri yaklaşık 200-250 Mb civarındadır ve siz bunu 2-3 sene boyunca hiç temizlemeseniz taş patlasın 50 Mb gereksiz girdi oluşur. Bu da günümüz bilgisayarlarının çokta tınmayacağı bir miktardır. Bu yüzden size tavsiyem çok abartmayın.
Güncelleme: Bu yazıyı yazmamın üzerinden neredeyse 4 sene geçmiş. Bu zaman zarfımda gördüğüm şu; Bu tip programlar (Temizleme, hızlandırma, optimize etme vs.) zarardan başka birşey değiller. Getirileri günümüz bilgisayarlarında çok çok az götürüleri ise çok fazla. Sık sık karşılaşılan ve tanımlanamayan/çözülemeyen sistem çökmeleri, güncelleme, yenileme, sıfırlama, kurtarma, sistem geri yükleme hataları çoğu zaman bu yazılımların üstlerine vazife olmadan sildiği kayıt defteri anahtarları ya da sistem dosyaları ile alakalı. Bu yüzden tavsiyem bu tip yazlımlardan uzak durun bir tanesini bile sisteminize kurmayın.
3.Parti Programlar
Her kullanıcının ihtiyacı farklı olsa da her bilgisayarda olması gereken olmazsa olmaz programlar vardır.Burada bunların bir listesini vereceğim. Eksiklikler olursa zamanla eklemeyi düşünüyorum;
1- AntiVirüs programı
2- Anti Malware/Spyware programı
3- Ofis programı: Ofis programı olarak eğer ücretli olan Microsoft Office'i edinmeyi düşünmüyorsanız, en az Microsoft Office kadar başarılı ve ücretsiz bir yazılım olan OpenOffice'i kullanabilirsiniz.
4- Program kaldırma: Program kaldırmak için Revo Uninstaller veya Your Uninstaller'i kullanabilirsiniz.
5- Disk birleştirme: Disk birleştirmek için daha evvel de bahsetmiştim Diskeeper, O&O Defrag veya Auslogics Disk defrag'ı kullanabilirsiniz.
6- PDF okuma: PDF formatındaki dosyaları açmak için popüler ama hantal bir yazılım olan Adobe Reader'ı kullanabilirsiniz, fakat ben yerine daha hafif bir program olan Foxit Reader'ı kullanıyorum.
7- Veri sıkıştırma/Açma: Sıkıştırılmış dosyaları açmak için WinRar, WinZip veya 7-Zip'i ten birini kurabilirsiniz.
8- Sistem bakımı/Çöp dosya temizliği: Gereksiz dosyaları temizlemek için Cleaner ve sistem bakımı yapmak için Advanced System Care veya TuneUp Utilities'i kullanabilirsiniz.
9- Sistem İzleme: Sistem ısısını ölçmek için Real Temp ve sistem bilgileri için Lavalys Everest veya SIW'i (Bağlantıda SIW maddesini okuyun) kullanabilirsiniz.
10- Medya oynatıcı: Medya oynatıcı olarak ben Gom Player kullanıyorum ve memnunum sizde dilediğiniz programları kullanabilirsiniz.
11- Kodek: Her türden medyayı oynatabilmek için bir Kodek³ paketine ihtiyacınız olacak. Ben K-Lite Mega Codec Pack⁴'i kullanıyorum. Bu kodek paketiyle beraber MP Classic'de geliyor. .mkv⁵ konteyneri ile paketlenmiş bazı filmlerde başka medya oynatıcılar sorun çıkarırken bu sorunsuzca oynatıyor.
Son olarak;
Internet Explorer gibi hantal bir tarayıcıya mahkum değilsiniz. (Gerçi şu günlerde indirilmeye sunulan Beta 9 ile hayli yol almış gibi görünüyorlar ama hepsi bu) Chrome gibi, Opera gibi çok daha başarılı, basit, sade ve hızlı tarayıcılarda mevcut. Bunları sisteminizde bulundurun ve tavsiyem kullanın.
Sistem Onarım Diski ve
Sistem Yansıması
oluşturun
Windows 7 kullanıcılarına, Sistem Yansıması oluşturma ve Sistem Onarım Diski oluşturma imkanı sunar. Sistem yansıması oluşturmak tamamen kişisel tercihiniz olsada eğer bir Retail Windows 7 Dvd'niz yoksa Sistem Onarım Diski'ni mutlaka oluşturun. Bu ileride bilgisayarınızın önyükleme kaydının veya sistem dosyalarının hasar görmesi ve bilgisayarınızın hiç açılamaması durumunda çok kısa sürede sisteminizi onarma olanağı sunacaktır. (Eğer böyle bir durum başınıza gelirse ve bilgisayarınızda yedeklenememiş hayati veriler varsa bunun ne kadar işe yarayan bir şey olduğunu anlarsınız ve bana dua edersiniz.)
Tek yapmanız gereken boş bir CD'yi optik sürücünüze takmak ve ardından Denetim Masası\Sistem ve Güvenlik\Yedekleme ve Geri Yükleme yolunu izleyerek "Sistem onarım diski oluştur" bağlantısına tıklamak. Bilgisayarınız açılmadığında bu oluşturduğunuz CD ile bilgisayarınız başlatabilir ve ardından çeşitli onarım seçeneklerini deneyerek sisteminizi kurtarabilirsiniz. (Ayrıntılı anlatımları alttaki bağlantılarda bulabilirsiniz)
Sistem yansıması ise, işletim sisteminin kurulu olduğu bölüntünün birebir kopyasını tekrar yüklenebilir sistem yansıması şeklinde harici bir medyaya veya D:\ sürücünüze yedeklemenizi sağlar. Bunun anlamı şudur;
Format atmak istediğinizde Windows'u sıfırdan kurup,sürücüleri ve favori 3.parti programlarınızı yüklemek ile uğraşmaktansa bu sistem yansımasını kullanarak bilgisayarınızı bu yedeği aldığınız andaki durumuna yükleyebilirsiniz. Bu yüzden sistem yansımasını sistemde görünen hiçbir problem olmadığında ve bilgisayarınızı tam istediğiniz duruma getirdiğinizde almanız mantıklı olacaktır. Böylece 15 dk.da format atabilir ve hiçbir şey yüklemek zorunda kalmazsınız. Sistem yansıması oluşturmak ve bunu nasıl geri yükleyeceğinizi öğrenmek için alttaki yazılarımdan ilgili olanlara göz atabilirsiniz. Konu ile ilgili yazılarım;
Artık Notebook'unuzun keyfini çıkarma zamanı. ve Çeşitli kişiseleştirmeler, ipuçları ve karşılaşacağınız problemler için blogumun Ana sayfasındaki ve Windows 7 bölümündeki yüzlerce makaleden yararlanabilirsiniz.
Notebook'unuzu uzun yıllar sorunsuzca kullanmanız dileğiyle...
Nonpasaran
.
